Meelopers

“Nederland houdt van Konstantin Paustovski. Bijna kritiekloos. Russen kunnen dat nooit helemaal begrijpen, die liefde voor een windvaan die precies wist hoever hij kon gaan, en nooit een onvertogen woord op papier zette. Die productieromans schreef toen dat nodig was, en zijn eerste kritische geluiden pas tijdens Brezjnev liet horen, toen het persoonlijk risico niet zo heel groot meer was. Die uit zijn Herinneringen zorgvuldig alles wegliet wat aanstoot kon geven. Wat moet een mens daar tegenwoordig nog mee?” (Arthur Langeveld, NRC – 15 februari 2002)
    Als Arthur Langeveld een beroemde verzetsheld geweest zou zijn, die vele Joden uit handen van de bezetter gered had; als hij persoonlijk de Serviërs uit Kosovo verjaagd zou hebben, of – zo je wilt – de NAVO uit Belgrado; kortom als hij niet een simpele kantoorslavist geweest zou zijn, dan hadden zijn woorden misschien nog betekenisvol kunnen zijn. Misschien. Nu zijn zij – zeker voor een literaire recensent – frappant dom.
    Waarom houdt iemand van Celine? Waarom leest Nederland graag de autobiografie van Paustovski? Om de literaire kwaliteiten van het werk vermoed ik zomaar, en niet om de houding van de auteur onder een repressief regime. Stel dat Adolf Hitler de Ulysses geschreven had. Zou dat dan de kwaliteiten van dat boek opeens teniet doen?
    Russen snappen de Nederlandse voorliefde voor Paustovski inderdaad niet helemaal. Maar dat heeft natuurlijk niets met Paustovski’s houding onder Stalin te maken. Wat er indertijd in Rusland gebeurd is, gaat de Nederlandse pet ver te boven en Russen kunnen wat de houding van hun landgenoten betreft zeer vergevensgezind zijn. Paustovski is in Rusland minder populair, omdat de literaire werken van hem niet zo denderend zijn en zijn biografie (die het in Nederland zo goed doet) daar tamelijk onbekend is. Bovendien zijn er grotere Russische schrijvers dan Paustovski die (tot voor kort) in het Nederlands nauwelijks verkrijgbaar waren, zoals Boelgakov en Boenin. In dat gat is terecht de Nederlandse Paustovskivertaler Wim Hartog gesprongen.
    Arthur Langeveld slaat de plank volledig mis: “Wat moet een mens daar tegenwoordig nog mee?” Gewoon genieten van de prachtige boeken! Want of Harry Potter nu geschreven is door J.K. Rowling, Winston Churchill of Patrick Kluivert, als het boek mooi is, verdient dat het om gelezen te worden.
    » Reageer
    » Ingenieurs van de ziel – Frank Westerman