Russian Ark

Weinig mensen die niet opstaan en naar bed gaan met Karel van het Reve, zullen ooit van Astolphe Marquis de Custine gehoord hebben. Hoe verrassend was het daarom te zien dat juist deze onbekende Fransman de hoofdrol vervulde in de nieuwste film van een der grootste Russische cineasten van de 21e eeuw, Aleksandr Sokoerov!

De Russische arkDeze film, Russian Ark (Russkij kovcheg), die nu al legendarisch is omdat hij in één take (van bijna 90 minuten) opgenomen is, toont de geschiedenis van de Russische hoofdstad Sint-Petersburg. Petersburg, gesticht in 1703 door Peter de Grote, was hoofdstad van het Russische Rijk tot 1918. Sokoerov laat de weelderige geschiedenis zien aan de hand van een aantal gebeurtenissen en beelden van de Hermitage. Nu herbergen de paleizen van de Hermitage een van de grootste kunstverzamelingen ter wereld, vroeger was het het winteronderkomen van de Russische tsaren.

In deze pracht en praal laat Sokoerov een mopperige markies De Custine commentaar leveren op de Russische geschiedenis. “Astolphe – wie heet er nou Astolphe! – Louis Léonor markies van Custine werd geboren in 1790 in Lotharingen.” 1) In 1839 trok hij een aantal maanden door Rusland en schrok geweldig van de repressieve en despotische sfeer die in het keizerrijk hing. Na terugkomst in Frankrijk schreef hij zijn – overwegend negatieve – reiservaringen op in zijn “Brieven uit Rusland”.

Tegenwoordig is er van het Russische Rijk weinig meer over. Economisch slaat Rusland een mondiaal modderfiguur (Ruslands belangrijkste exportproduct is de meedogenloze maffia). Veel Russen grijpen daarom naar het culturele verleden om van hun grootsheid te getuigen. In dat licht getuigt het van lef dat Sokoerov in de film De Custine de Russische geschiedenis laat fileren en hem ondermeer laat zeggen: “Die Poesjkin van jullie, ik heb een paar gedichtjes van hem gelezen in het Frans, weinig bijzonders.”

Met “Russian Ark” krijgt de rijke culturele geschiedenis van Rusland er weer een monument bij. Hoewel de film halverwege een kleine inzinking kent en de kijker even een uiltje mag knappen is “Russian Ark” een must voor iedereen met een meer dan gemiddelde belangstelling in dat weerzinwekkende, achterlijke en prachtige land!

    » Russian Ark
    » De Hermitage
    » Astolphe Marquis de Custine
    » Enkele citaten van De Custine
    » Moskou

    1) Karel van het Reve – Een dag uit het leven van de reuzenkoeskoes