Tegen de barbarij – Herman Pleij

Tegen de barbarij - Herman Pleij (aanrader!)Op televisie is Herman Pleij een vrolijke en erudiete verschijning. Zijn babbels zijn zeer onderhoudend en in een verbale wervelstorm handelt hij het ene onderwerp na het andere af. In zijn boeken is deze storm niet minder krachtig.

Tegen de barbarij is een essaybundel over de Nederlandse beschaving: van de oorsprong in de Middeleeuwen (Pleij is mediëvist) tot aan de oranje-euforie van einde jaren 90. Pleij constateert dat de Nederlander steeds verder van de natuur af komt te staan, maar “dat de kudde hem soms terugroept”.

Over zinloos geweld vertelt Pleij dat dit al eeuwen voorkomt in Nederland. Plegers van zinloos geweld hadden en hebben een “panisch minderheidsgevoel” en hunkeren naar erkenning en status. Het gaat altijd om jongeren die nog geen plek in de maatschappij hebben weten te veroveren. In de zestiende eeuw was dit niet anders dan in de 20e. Het wegvallen van traditionele pijlers van geloof of ideologie maakt hedendaagse jongeren volgens Pleij echter nog gevaarlijker, want doellozer. Een oplossing meent hij te zien in nieuwe kaders en houvasten, zoals het oranjegevoel of voetbal.

Komisch is het stukje over “beschaafde dieren”. Pleij beweert dat zelfs in de Middeleeuwen de mens nog beter met dieren omging dan nu. De vleeseter van toen had echter wel een beetje last van bijgeloof: “Zo was het zaak om nimmer hazen of hyena’s te verorberen, aangezien deze beesten bekend stonden als grenzeloos overspelige rondneukers wier promiscuïteit men al dan niet met opzet zou overnemen”.

Verder breekt Pleij een lans voor “voorbeeldig onderwijs” (hetgeen niet zo vreemd is gezien zijn aanstelling als hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam) en analyseert hij de rol van kleuren in de samenleving. Hierbij probeert hij aan te tonen dat zwart en wit steeds meer terrein veroveren ten opzichte van de kleuren van het prisma: “Onvermijdelijk beginnen al die roodverbrande Marbella-koppen en citroengeel uitgelooide skihoofden nu dat gebruinde gezicht weer ongewenst te maken”.

Tegen de barbarij schenkt de lezer een avondje hilarische bezinning.

    » Hollands welbehagen (recensie)
    » Het raadsel Herman Pleij
    » Een kleine biografie
    » Slechts € 7,15 bij Bol.com